روناس (نام علمی: Rubia tinctorum) گیاهی است که به حالت خودرو در مناطق مدیترانه، در شمال آفریقا و بعضی مناطق آسیا میروید. ساقه این گیاه پوشیده از خارهای ریز میباشد و ارتفاع آن تا حدود دو متر میرسد. روناس با استفاده از خارهای ریزی که دارد به دیوار و درختان میچسبد و بالا میرود.
برگهای آن بیضی، نوک تیز و دراز بوده که به صورت گروهی و به شکل چتر از کنار ساقه بیرون میآید. گلهای روناس کوچک و به رنگ زرد مایل به سبز میباشد. میوه آن گوشتی و به رنگ تیرهاست. ریشه آن به نام روناس معروف است به رنگ قرمز تیره و به صورت دراز، باریک و استوانهای میباشد. دارای طعمی تلخ و گس بوده و قسمت مهم این گیاه از نظر طبی بشمار میآید. از ریشه روناس در قدیم برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده میشدهاست.
ریشه روناس دارای مادهای رنگی به نام جوهر روناس میباشد که برای رنگرزی بکار میرفت ولی بعد از اینکه توانستند این ماده را به طریقه شیمیایی تهیه کنند کشت آن برای تهیه آلیزارین متوقف گردید.
روناس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.
باز کننده گرفتگیها در بدن است.
ادرار آور است و حبسالبول را درمان میکند.
برای معالجه بیماری فلج آن را با عسل مخلوط کرده و به بیمار بدهید.
ترشح شیر راز یاد میکند.
درد سیاتیک را رفع میکند.
یبوستهای سخت را معالجه میکند.
اشتهاآور است.
قاعدهآور است.
خارش پوست را برطرف میکند بدین منظور میتوان از ضماد استفاده کرد و یا اینکه جوشانده آن را در وان حمام بریزید و مدتی در آن استراحت کنید.
اوره خون را پائین میآورد.
جوش خوردن استخوان شکسته را تسریع میکند.
تورم را در بدن از بین میبرد.
از کمپرس جوشانده روناس برای رفع بیماریهای پوستی استفاده کنید
در آذر بایجان و اردبیل به نام "بویاق" معروف است پودر آن را با عسل مخلوط کرده وبا آتل بر روی محل شکستگی استخوان می بندند