گفتنی است روغن زیتون دارای حدود 50 کالری انرژی در هر قاشق چایخوری است که می تواند در اثر زیاد خوردن سبب چاقی در بدن فرد شده و سلامت او را تهدید کند.
ایرج خسرونیا، متخصص گوارش گفت: گرمای شدید هوا موجب شده تا مسمومیت های غذایی در اورژانس و بیمارستان ها به طور چشم گیری افزایش یابد.
وی ادامه داد: غذاهای کنسرو شده، شیر، بستنی، شیرینی خامه ای، ماهی، گوشت قرمز، غذاهای سرخ شده بیشتر در معرض فاسد شدن هستند بنابراین از نگهداری آنها در بیرون از یخچال خودداری و از غذاهای تازه استفاده نمایید.
خسرونیا تصریح کرد: در هنگام مسافرت بهتر است از لبنیات، سبزیجات و میوه های تازه و غذاهای حاضری استفاده کنید و از مصرف آب های مشکوک و غیربهداشتی خودداری کنید.
وی خاطر نشان کرد: از علایم مسمومیت می توان به اسهال، استفراغ، سرگیجه، بی حالی و ضعف، افت فشار خون و گاهی هم تب اشاره کرد و اگر مسمومیت بعد از چند بار بیرون روی و استفراغ بهبود نیافت بهتر است فرد را به بیمارستان منتقل کرده تا تحت درمان قرار گیرد.
وی در خاتمه افزود: آبلیمو و چای نبات فقط می توانند مایعات از دست رفته را جبران کنند و در درمان مسمومیت نقشی ندارند.
نتایج یک مطالعه جدید نشان داد: با مصرف عصاره نعناع، دریافت غذا و وزن بدن در شرایط استرس بهبود مییابد.
استرس با تداخل در عملکرد فیزیولوژیک سیستمهای مختلف باعث بروز تغییراتی در پاسخهای رفتاری از جمله دریافت غذا میشود. با توجه به اثرات نعناع در طب سنتی به عنوان داروی مؤثر روی برخی بیماریها، در مطالعهای اثر نعناع بر میزان دریافت غذا و وزن در شرایط استرس بیحرکتی مورد مطالعه قرار گرفت.
این مطالعه توسط دکتر رضا رحمتی از گروه فیزیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گلستان و همکارانش انجام شد. در این پژوهش، جهت انجام آزمایش موشهای سوری در سه گروه 10 تایی استرس، استرس همراه با تزریق داخل صفاقی عصاره نعناع و گروه کنترل قرار گرفتند. در گروه استرس و استرس همراه با تزریق داخل صفاقی عصاره نعناع (mg/kg 27) موشهای سوری به مدت چهار ساعت در روز برای سه روز تحت استرس بیحرکتی قرار گرفتند. همچنین دریافت غذا و وزن موشها اندازهگیری شد.
یافتهها حاکی از آن است که اختلاف معنیداری در دریافت غذا بین گروههای کنترل و استرس، استرس و استرس به علاوه عصاره نعناع و همچنین بین گروه کنترل و استرس به علاوه عصاره نعناع مشاهده میشود. میانگین وزن گروه استرس و گروه استرس به علاوه عصاره نعناع قبل و بعد از آزمایش اختلاف معنیداری را نشان میدهد.
نتایج این بررسی نشان میدهد که میزان خوردن غذا و همچنین وزن بدن در گروه تحت استرس بیحرکتی در مقایسه با گروه کنترل کاهش مییابد. تجویز عصاره نعناع باعث میشود که دریافت غذا و وزن بدن در شرایط استرس بهبود یابد.
این پژوهش در مجله دانشگاه علوم پزشکی سمنان منتشر شده است.
گیاه تولید کننده آنغوزه به نامهای فارسی خوراکما، آنگوزاکما و کورن کما، بوته ای بزرگ، علفی و چند ساله است که ارتفاع آن گاهی به 2/5 متر میرسد. ساقه آن نسبتاً محکم و ضخیم با سطحی خشن است.
برگهای قاعده بزرگ و ضخیم هستند؛ به طوری که طول آنها تا 60 سانتی متر میرسد. این برگها تقسیمات زیادی دارند به طوری که به قطعاتی (لوب دار) دندانه دار تبدیل میشوند.
گلهای این گیاه زردرنگ هستند و به صورت گل آذین چتری در انتهای ساقه قرار میگیرند.
میوه ها دوفندقه ای، بیضی شکل و تقریباً مسطح میباشند که روی هر کدام پنج خط وجود دارد و کناره ها بال مانند هستند. رنگ میوهها قهوه ای تیره است. از ریشه یا قاعده ساقه این گیاه بر اثر تیغ زدن ماده ای به نام اولئوگم رزین به دست میآید که به آنغوزه مشهور است. آنغوزه ابتدا شیری رنگ است و مزه ای تند و تلخ و نیز بوی بد و متعفنی دارد که تهوع آور است؛ به همین دلیل از قدیم به نام مدفوع شیطان معروف شده است. این گیاه در ایران (استان خراسان، بلوچستان، کرمان و نواحی جنوبی) وجود دارد.
تاریخچه
رزین آنغوزه به عنوان خلط آور، ضدنفخ، ضد اسپاسم روده ای و به صورت شیاف برای بهبود قولنج و همچنین سوسپانسیون آن برای فراری دادن سگ، گربه و دیگر حیوانات وحشی مورد توجه بوده است. مصرف آنغوزه خصوصا در میان آمریکاییهای آفریقایی ادامه دارد. آنغوزه برای درمان سرطان شکم، میخچه، پینه، ادرارآور، مسکن و محرک به کار میرفته است. در درمانهای عامیانه برای قطع قاعدگی، آسم، تشنج، خروسک، جنون و سرطان استفاده میشود. با این حال، اصلیترین کاربرد آن به صورت رایحه در عطریات میباشد.
این گیاه با طعمی قویتر از پیاز یا سیر به شکل گم رزین یا محلول همچنان در دسترس است. در داروخانه ها و فروشگاه های مواد غذایی سالم و محلی نیز به عنوان نگهدارنده یا ادویه به فروش میرسد. گاهی به میزان کم در برخی از شکلاتها، نوشابه ها، چاشنیها و سسها به کار میرود.
ترکیبات مهم
آنغوزه حاوی تعدادی ترپن و مواد محلول در چربی است که هنوز به طور کامل شناسایی نشده اند. همچنین حاوی 20 درصد اسانس، 65 درصد رزین و حدود 25 درصد صمغ میباشد.
رزین آنغوزه به عنوان خلط آور، ضدنفخ، ضد اسپاسم روده ای و به صورت شیاف برای بهبود قولنج و همچنین سوسپانسیون آن برای فراری دادن سگ، گربه و دیگر حیوانات وحشی مورد توجه بوده است.
داروشناختی و اثرات مهم
تاکنون مطالعات کلینیکی برای مشخص شدن اثرات درمانی آن صورت نگرفته است؛ اما در مطالعه ای که بر روی موشهای آزمایشگاهی انجام شده کلسترول سرم را پایین نیاورده است.
استفاده از عصاره الکلی (تنتور) باریجه سمیت سلولی علیه لنفومای سلولهای سرطانی و لنفوسیت های انسانی را نشان داده است.
طریقه و میزان مصرف
* روزانه 0/3 تا 1 گرم در سه نوبت (جمعاً 0/9 تا 3 گرم در روز).
* تنتور: 2 تا 4 میلی لیتر در روز این مقدار را میتوان در دو یا سه نوبت مصرف نمود.
سمیت و عوارض جانبی
مصرف خوراکی آن در بزرگسالان سمیتی نشان نداده است، ولی در کودکان میتواند ایجاد مسمومیت کند. همچنین در حد مصرف درمانی تاکنون عارضه خاصی از آن گزارش نشده، ولی ممکن است در بعضی افراد و یا با مصرف زیاد آن اسهال، نفخ، سوزش هنگام ادرار، سوزش معده، سردرد، گیجی و تشنج ایجاد شود. همچنین، صمغ آن ممکن است درماتیت های پوستی ایجاد کند. با توجه به اینکه آنغوزه دارای خاصیت قاعده آور است، مصرف زیاد آن میتواند موجب سقط شود؛ لذا توصیه میگردد در دوران بارداری و شیردهی مصرف نشود.
همچنین، کومارین های موجود در اولئوگم رزین آنغوزه ممکن است با داروهای ضد انعقاد تداخل کند.
در گزارشی آمده است، مصرف 50 تا 100 میلی گرم آنغوزه در افرادی که مشکل عصبی دارند، باعث تشنج میشود.
موارد منع مصرف
زنان باردار، زنان شیرده و کودکان
مهمترین اثرات گزارش شده
حساسیت زا، ضد درد، ضد چسبندگی پلاکتها، ضدعفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، تقویت کننده قوای جنسی، ضد نفخ، محرک CNS، هضم کننده، ادرارآور، شیرافزا، خلط آور، قارچ کش، کاهش دهنده پرفشاری خون، مسهل، موتاژنیک، محرک تنفسی، مسکن، تقویت کننده معده، محرک، تقویت کننده رحم و کرم کش.
نکات قابل توجه
1- آنغوزه از گونه های دیگری به دست میآید که مهمترین آنها فرولافوئتیدا و فرولا آلیاسئا هستند.
2- بوی بسیار تند آنغوزه که شبیه سیر میباشد، مربوط به ترکیبات گوگرددار آن است.
3- برای به دست آوردن آنغوزه گیاه از فصل بهار به بعد قسمت پایین ساقه (نزدیک به سطح زمین) و یا اصطلاحاً یقه گیاه را برشهای عمودی یا افقی میدهند تا اولئوگم رزین (آنغوزه) به صورت شیرابه به بیرون تراوش کند. این ماده در مجاورت هوا سفت میشود که پس از سفت شدن آن را جمع آوری میکنند و دوباره گیاه را تیغ میزنند یا محل قبلی را برش دیگری میدهند تا دوباره اولئوگم رزین ترشح کند. این عمل چندین بار و گاهی تا دو ماه از فصل بهار صورت میگیرد. آنغوزه خارج شده به دو صورت اشکی (گرد و کروی با اندازه های مختلف) و توده ای و به رنگهای زرد تا قهوه ای تیره است که هرچه روشنتر باشد مرغوبتر و گرانتر است. همچنین، نوع اشکی آنغوزه مرغوبتر و گرانتر میباشد. آنغوزه مزه ای گس و تقریباً تند و سوزاننده دارد و دارای بوی نامطبوع شبیه ترکیبات گوگرددار است.
4- گرچه آنغوزه استفاده محدودی (آن هم در طب سنتی ایران) داشته، ولی یکی از اقلام مهم صادراتی فرآورده های گیاهی ایران است که خریداران آن را با روشهای پیچیده تجزیه میکنند و ده ها ماده ارزشمند از قبیل اسانس، رزین و صمغ قابل مصرف در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی و صنعتی از آن به دست میآورند. با توجه به اینکه تهیه آنغوزه پر زحمت و طولانی مدت است، قیمت نسبتاً گرانی دارد.
5- نام عمومی آنغوزه در جهان و در تجارت آزافتیداگم است که در کتب قدیمی منشأ جغرافیایی آن ایران ذکر شده و در گذشته بزرگترین تأمین کننده آن در جهان بوده است. گیاه تولید کننده آنغوزه در بعضی قسمتهای افغانستان نیز وجود دارد؛ ولی وسعت آن در ایران از کشورهای دیگر به مراتب بیشتر است.
خواص آنغوزه به طور خلاصه
1. برای کشتن کرمهای داخل باغچه هنگام آبیاری مقداری آنغوزه را در پارچهای گذاشته و داخل آب جلوی شیلنگ بگذارید.
2. محرک نیروی جنسی است.
3. ادرارآور و ضد سوزش ادرار است.
4. برطرف کننده بلغم است.
5. هضم کننده غذا است.
6. درمان کننده رماتیسم و نقرس و سیاتیک است.
7. برای درد کمر و مفاصل مفید است.
8. درمان کننده امراض سینه از جمله آسم است.
9. دم کرده انجدان رومی تمیزکننده خون کبد است.
10. برای درمان تبها سودمند است.
11. درمان کننده بواسیر
12. برای درمان ذاتالریه، برونشیت و سرفه و سرماخوردگی به کار میرود.
14. خوردن انجدان باعث رفع سموم جانوران سمی میشود.
15. کاهش دهنده فشار خون
کادی یا کدر یا پاندانوس نام یک درختچهاست.
این جنس از تیره کادیها (pandanaceae) است در انگلیسی به نام screw pine مشهور است از ۶۰۰ گونه مختلف گیاهان استوایی درختچهای همیشه سبز تشکیل یافته ا ست.
گونههای این گیاه را به خاطر برگهای زیبایشان که شبیه برگهای آناناس است پرورش میدهند مهمترین گونه زینتی آن که در منازل پرورش میدهند عبارتاند است:
۱-p.veitchii-این گونه بومی پلینزی است ارتفاع و گسترش آن در حدود ۶۰ سانتیمتر است. برگهای ششمشیری، پهن، ناوی شکل در کنار و روی برگهای مرکزی دارای دانههای ظریف خار مانند میباشد. طول آن به شصت سانتیمتر میرسد. رنگ آن سبز تیره با لبه سفید خالص یا نقرهای رنگ است. از خصوصیات این گیاه بوجود آوردن ریشه هوایی است که بصورت مستقیم از گیاه خارج شده و در محیط زیستگاه به طول یک متر میرسد. این وضعیت البته در اطاق بندرت مشاهده میگردد.
نَخل مُرداب (با نام علمی Cyperus alternifolius) گیاهی است از تیره جگنیان (Cyperaceae) از جنس مردابیها (Cyperus).این گیاه علفی بومی باتلاقهای ماداگاسکار و از خویشان نزدیک پاپیروس مصر هاست.این گیاه پنجه کلاغی هم نامیده می شود.
پونه از گیاهان خانواده نعناعیان و نامهای دیگر آن نعناع آمریکائی، گیاه پشه و سبزی پودینگ است.گیاهی است از سرده نعناع و تیره لب گلیها و له شده برگهای آن عطر نعناع دارد. مصارف شناخته شده آن در آشپزی و شیرینی پزی و در طب سنتی بعنوان آرامبخش و مسکن و نیز در سقط جنین بکار میرود. اسانس آن در صنعت عطر سازی کاربرد دارد و دارای ماده سمی پولِگون است.
در یونان باستان و در روم قدیم کاربرد داشته و یونانیان برای معطر کردن شراب از آن استفاده میکردند. در کتاب آشپزی رومیان (اِپیسوس)این گیاه را به همراه پونه کوهی و انجدان رومی و گشنیز در بسیاری از دستورهای غذائی بکار میبردند. امروزه مصرف کمی در آشپزی دارد.هرچند روغن پونه بسیارسمی است، اما مصرف این گیاه بصورت تازه وخشک متداول است. مهاجرین اولیه در آمریکا از پودر خشک شده آن برای دفع حشرات استفاده میکردند. در تاریخچه انجمن سلطنتی لندن خاطرنشان شدهاست که این انجمن استفاده از پونه را برای کشتن مار زنگی پیشنهاد دادهاست.
مصرف داروئی آن بیشتر برای خاصیت آرامبخشی و رفع سوءهاضمه و روان کننده عادت ماهانه، و گاهی برای تسریع سقط جنین بودهاست.همچنین کاهش نفخ معده را نیز، از خواص آن ذکر میکنند.دم کرده برگ و گل آن در دلدرد و آنفلوآنزا موثر است.
اسانس پونه بسیار غلیظ و حتی در مقادیر کم سمی و کشنده است..گزارشهائی از مرگ بیمارانی که بعلل مختلف از اسانس غلیظ آن استفاده کردهاند وجود دارد.کنگره آمریکا درخواست نموده است که استفاده آن برای زنان حامله منع شود.
این گیاه از خانواده شقایق یا خشخاش(Papaveraceae) و از جنس Papaver است. خشخاش یا کوکنار یک گیاه علفی یکسالهٔ گلدار است که برای تولید تریاک از آن استفاده میشود. این گیاه از تیر تا مرداد گل میدهد. بخشهای مختلف گیاه خشخاش به ویژه شیرهٔ خشکشدهٔ کاسبرگ آن که به تریاک معروف است خاصیت آرامبخش، ضد درد و ضد اسهال دارد. از این گونه آلکالوییدهایی استخراج میشود که مصارف دارویی و صنعتی بسیاری دارد از جمله مورفین، تبایین، کدیین، نارسیین و چند آلکالویید مهم دیگر. همچنین این گونه واریته و کولتیوارهای زیاد و گوناگونی نیز دارد که برای اطلاع از آنها به منابع دیگر مراجعه شود. پس از رسیدن میوه که به صورت کپسول است با خراشیدن آن شیرابه سفیدرنگی بدست میآید که با خشک کردن آن (آب آن گرفته شود) مادهای قهوهای رنگ به نام تریاک حاصل میشود.
گلهای یولاف سنبلهای هستند و دانههای آن دارای مقدار زیادی هیدرات کربن مانند نشاسته و همچنین اسیدهای چربی مانند اسید پالمتیک، اسید اولئیک و اسید لینولئیک را در ترکیبات خود داراست. یولاف ریشه افشان و ساقه بند بند و توخالی دارد که هرکدام به یک خوشه منتهی میشود. برگهای آن باریک است و قسمت پائینی آنها به صورت غلافی دور ساقه را احاطه میکند.
این ارقام برای درمان بیماران دارای دیابت نوع 2 تولید می شوند، زیرا ثابت شده بتاگلوکان موجود در این ارقام در درمان و پیشگیری این بیماران موثر است . مطالعات زیادی نشان داده که مصرف آرد یولاف سبب کاهش میزان کلسترول بد خون و افزایش میزان کلسترول خوب خون و خطر گرفتگی عروق کرونر قلب می شود و از سال 1980 تا امروز تحقیقات زیادی در رابطه با نقش بتاگلوکان در جلوگیری از انواع سرطان ها انجام شده و مشخص شده است که این ماده اثرات ضد تومور بسیار قوی دارد . هم چنین بتاگلوکان موجود در این ارقام یولاف اثرات ضد ویروسی و ضد باکتریایی ثابت شده ای دارد.
هم چنین به خاطر داشتن گلوتن خاص، دارای اثراتی ویژه جهت پوستهای خشک و خارش داراست.
محصولات حمام از جمله محلولهای کلوییدی، صابون، ژل و پودرهای حاوی عصارهی جو دو سر در بازار عرضه شدهاند.
از عصاره نوعی جو دو سر در طب سنتی آیورودا جهت ترک اعتیاد تریاک استفاده میشده است.
یک گزارش علمی نشان میدهد که جو دو سر ممکن است میل به سیگار را کاهش دهد. یک تحقیق که بر روی ۲۶ نفر سیگاری انجام شد، نشان داد که پس از مصرف ۴ هفته از عصاره هیدرو الکلی جو دو سر، تعداد سیگار روزانهی آنها از ۲۰ سیگار در روز به ۶ عدد کاهش یافت. کاهش سیگار افراد مذکور حداقل تا دو ماه ادامه یافت و این در حالی بود که گروه کنترل که از دارونما استفاده میکردند روزانه ۱۷ سیگار میکشیدند.
چای تهیه شده از جو دو سر دارای اثرات آرام بخش، مسکن و ادرارآور بوده و در تسکین آرتروز و روماتیسم موثر است
یک تحقیق نشان داد که مصرف روزانهی ۱۰۰ گرم جو دو سر خشک به مدت سه هفته باعث کاهش ۲۳درصد کلسترول تام، ۲۳ درصد کلسترول LDL، ۲۱ درصد تری گلیسیرید، و ۲۰درصد کلسترول HDL شده است.
از اثرات دیگر جو دو سر که در مطالعات اخیر اثبات گردیده است، اثر کاهش اسید اوریک آن است.
چای تهیه شده از جو دو سر دارای اثرات آرام بخش، مسکن و ادرارآور بوده و در تسکین آرتروز و روماتیسم موثر است.
همان طور که گفته شد تعدادی از ارقام یولاف اصلاح شده تا 18 درصد روغن دارند. روغن یولاف می تواند مصرف خوراکی داشته باشد اما به دلیل خصوصیات منحصر به فرد فیزیکی و خواص بالای آنتی اکسیدانتی و میزان قابل توجه آنتی اکسیدانت آلکیل فئونالات، بیشتر در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شود و در تولید کرم های ضد چروک و پیری، کرم های خاص برای مراقبت از کودک، لوسیون های اصلاح مردانه و انواع شامپوها و... استفاده می شود. هم چنین از روغن یولاف برای درمان بیماری پوستی اگزما استفاده شده و اثر مثبت آن بر پوست کاملا ثابت شده است
طریقه و مقدار مصرف:
دانههای جو دو سر را با آسیاب خرد نموده، یک لیوان آب جوش را به سه گرم از آن اضافه میکنیم و ۲۰ دقیقه صبر میکنیم تا محلول دم بکشد.
پس از آن محلول را صاف کرده و بدون قند و یا با شیرینی کم مصرف میکنیم. این عمل میتواند چندین بار در روز تکرار شود
گونههایی از آن که در باغها و باغچهها کاشته میشوند شامل:
جعفری افریقایی (به انگلیسی: Tagetes erecta) تا ۴ پا رشد کرده و گلهای بزرگ به رنگ نارنجی یا زرد دارد.
قرنفل هند (به انگلیسی: Tagetes patula) تا دو پا رشد کرده و دارای گلهای زرد مایل به قهوهای تا قرمز دارد.
ترخون زمستانی (به انگلیسی: Tagetes lucida) تا دو پا رشد کرده، ساقههای بلند بی شاخ و برگ داشته و دارای گلهای زرد طلایی کوچکی میباشد.